Page 32 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 32
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
บทนำา
1.1 หลักการและเหตุผล
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2550 บัญญัติให้รัฐต้องดำาเนินการตามแนวนโยบาย
ด้านที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ต้องกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ที่ดินให้ครอบคลุมทั่วประเทศ
โดยให้คำานึงถึงความสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ ทั้งผืนดิน ผืนนำ้า วิถีชีวิตของชุมชนท้องถิ่น
และการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพและกำาหนดมาตรฐานการใช้ที่ดินอย่างยั่งยืน
โดยต้องให้ประชาชนในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบจากหลักเกณฑ์การใช้ที่ดินนั้นมีส่วนร่วมในการตัดสินใจด้วย
และจัดให้มีการวางผังเมือง พัฒนาและดำาเนินการตามผังเมืองอย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล เพื่อ
ประโยชน์ในการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
งานด้านผังเมืองมิได้เป็นเพียงแผนผังหรือแผนที่ที่มีการกำาหนดประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินและ
การพัฒนาโครงข่ายคมนาคมในตัวชุมชนหรือพื้นที่วางผังเท่านั้น แต่ผังเมืองเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับสิทธิ
ของประชาชนและสิทธิชุมชนในการดำารงชีวิต การประกอบอาชีพ การจัดการสิ่งแวดล้อม การวางแผน
พื้นที่สำาหรับการพัฒนาในอนาคตที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพทางกายภาพของพื้นที่และชุมชน
มีการกำาหนดพื้นที่เพื่อรองรับการอยู่อาศัยและการตั้งถิ่นฐานรองรับการเพิ่มของประชากรในอนาคต
และการวางแผนการใช้ที่ดินเพื่อรองรับกิจกรรมการพัฒนาต่างๆ ทั้งกิจกรรมทางเศรษฐกิจ สังคม
การบริการและการพัฒนาอุตสาหกรรมซึ่งมีทั้งข้อดีและข้อเสียต่อสิ่งแวดล้อมทั้งสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรม ตลอดจนสุขภาวะของชุมชน
ความเกี่ยวข้องของผังเมืองกับการใช้ประโยชน์ที่ดิน การกำาหนดแผนและจัดทำาโครงการที่มีผลต่อ
สิ่งแวดล้อมสุขภาพของประชาชนและชุมชนเป็นประเด็นที่ได้รับการร้องเรียนจากประชาชนและชุมชน
มากขึ้น ปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนและชุมชนที่เกี่ยวข้องกับผังเมือง มีทั้งในส่วนจากสาระการ
กำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินในผังเมืองที่กำาหนดให้ใช้ประโยชน์ในกิจกรรมที่อาจจะก่อให้เกิดผลกระทบ
ต่อการดำารงชีวิตและการประกอบอาชีพของประชาชน สิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ สุขภาพและ
การดำารงอยู่ของชุมชน ปัญหาสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและการมีส่วนร่วมของประชาชนใน
กระบวนการผังเมืองทั้งในช่วงก่อนประกาศบังคับใช้ผังเมืองและหลังการประกาศใช้บังคับผังเมือง ปัญหา
การปฏิบัติงานของรัฐในช่วงก่อนประกาศใช้บังคับผังเมืองและหลังประกาศใช้บังคับผังเมือง ที่ก่อให้เกิด
การพัฒนากิจกรรมและโครงการที่ส่งผลกระทบต่อสิทธิของประชาชนและชุมชนโดยไม่มีมาตรการ
31
