Page 96 - สิทธิมนุษยชน : รวมบทความ ศ.เสน่ห์ จามริก

สิทธิมนุษยชน รวมบทความ ศ.เสน่ห์ จามริก

สิทธิชุมชนฐานทรัพยากรท้องถิ่น จึงได้รับการบรรจุประกอบเป็นส่วนหนึ่งของ
“สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย” ภายใต้รัฐธรรมนูญ “ฉบับประชาชน” ๒๕๔๐

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “สิทธิอนุรักษ์หรือฟื้นฟูจารีตประเพณีภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปะ
หรือวัฒนธรรมอันดีของท้องถิ่นและของชาติ และมีส่วนร่วมในการจัดการ การบำรุงรักษา
และการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมอย่างสมุดลและยั่งยืน”

(มาตรา ๔๖) “สิทธิของบุคคลที่จะมีส่วนร่วมกับรัฐและชุมชนในการบำรุงรักษา
และการได้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ

และในการคุ้มครอง ส่งเสริม และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม เพื่อให้ดำรงชีพอยู่ได้
อย่างปกติและต่อเนื่อง ในสิ่งแวดล้อมที่จะไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัย
สวัสดิภาพ หรือคุณภาพชีวิตของตน” (มาตรา ๕๖) และ “บุคคลย่อมมีสิทธิได้รับ

ข้อมูลคำชี้แจงและเหตุผลจากหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการ
ส่วนท้องถิ่น ก่อนการอนุญาตหรือการดำเนินการโครงการ หรือกิจกรรมใดที่อาจ

มีผลต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อม สุขภาพอนามัย คุณภาพชีวิต หรือส่วนได้เสีย
สำคัญอื่นใดที่เกี่ยวกับตนหรือชุมชนท้องถิ่น และมีสิทธิแสดงความคิดของตน
ในเรื่องดังกล่าว” (มาตรา ๕๙)

๗. นับเป็นครั้งแรกที่เอกลักษณ์ความเป็นตัวตนของจารีตประเพณี
ภูมิปัญญาท้องถิ่น ศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดีของท้องถิ่น ได้รับการรับรู้รับรอง

ตามรัฐธรรมนูญ อันเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ รวมทั้งมีความหมายความสำคัญ
ในแง่ของการกระจายอำนาจสู่ชุมชนท้องถิ่นอันเป็นรากฐานของระบอบประชาธิปไตย
๘. ดังเป็นที่ทราบกัน หลักการสิทธิชุมชนเป็นอันต้องเป็นหมันไปเกือบ

จะในทันทีที่ประกาศใช้รัฐธรรมนูญ “ฉบับประชาชน” ด้วยเหตุหลัก ๆ อย่างน้อย
๓ ประการ คือประการแรก การที่ต้องถูกกำกับไว้ด้วยข้อบัญญัติ “ทั้งนี้ตามที่

กฎหมายบัญญัติ” ซึ่งหมายถึงว่า สิทธิชุมชนท้องถิ่นตามรัฐธรรมนูญยังต้องขึ้นอยู่กับ
กฎหมายธรรมดาที่บัญญัติขึ้นจากศูนย์อำนาจกลาง ประการที่สอง ปมปัญหาวัฒนธรรม

สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ๑๐๑