Page 130 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 130
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
การวิเคราะห์ผังเมืองในส่วนที่มีผลกระทบต่อสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
จึงใช้ตัวอย่างในกรณีภาคใต้ ที่จะเชื่อมโยงจากผังระดับนโยบายมาสู่การจัดทำาผังเมืองในระดับจังหวัด
เนื่องด้วยโครงการขนาดใหญ่ที่เป็นข้อร้องเรียนส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ชนบทและเกษตรกรรม (พื้นที่
สีเขียว) ในผังเมืองรวมจังหวัด
จากการวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลในการจัดทำาผังเมืองรวมจังหวัดในภาคใต้ พบว่า
การกำาหนดแนวคิดในการวางผังเมืองรวมจังหวัดส่วนใหญ่ในภาคใต้มุ่งเน้นวัตถุประสงค์เพื่ออนุรักษ์ฟื้นฟู
ทรัพยากรธรรมชาติ แหล่งท่องเที่ยว ดำารงรักษาพื้นที่เกษตรกรรม การประมง ให้เป็นแหล่งผลิตอาหาร
นำามาสู่การกำาหนดให้หรือห้ามการใช้ที่ดินใน “พื้นที่สีเขียว” ที่กำาหนดไว้ในผังเมืองรวมจังหวัดโดยเฉพาะ
การพัฒนากิจการไฟฟ้าและกิจการอุตสาหกรรมที่ไม่เกี่ยวกับการเกษตรกรรม
ส่วนการกำาหนดพื้นที่พัฒนาโดยเฉพาะอุตสาหกรรม การคมนาคม โครงสร้างพื้นฐานในผังเมืองรวม
จังหวัด จะเป็นการพิจารณานโยบายของรัฐบาล ศักยภาพของพื้นที่ ส่งเสริมการขยายตัวอุตสาหกรรมที่
เกี่ยวกับเกษตรและหัตถกรรมพื้นบ้านและพัฒนาการคมนาคมโครงสร้างพื้นฐานที่สนับสนุนการเกษตรและ
การท่องเที่ยว
การวิเคราะห์ความเหมาะสมและด้านผลกระทบต่อทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมและสุขภาพ
ในระดับโครงการเพียงอย่างเดียว จึงไม่อาจแก้ไขปัญหาผลกระทบที่จะเกิดต่อชุมชน สังคม สิ่งแวดล้อมได้
ดังนั้น สิทธิชุมชนในการมีส่วนร่วมที่จะกำาหนดทิศทางการพัฒนาในอนาคตว่าพื้นที่ใดควรได้รับการกำาหนด
ว่าเหมาะสมกับการพัฒนาใด จึงควรได้รับทราบข้อมูลและทำาความเข้าใจกับการกำาหนดการใช้ประโยชน์
ในพื้นที่ว่าเป็นอย่างไร เพื่อที่ชุมชนจะได้เตรียมความพร้อมใช้สิทธิชุมชนในกระบวนการมีส่วนร่วมใน
กระบวนการผังเมืองจัดการการใช้ประโยชน์ที่ดินที่จะทำาให้ผังเมืองเป็นเครื่องมือที่ชุมชนใช้ในการกำาหนด
อนาคตได้
การรวบรวมผังเมืองรวมจังหวัดในภาคใต้ ส่วนมากเป็นผังร่างที่ได้ผ่านการรับฟังความคิดเห็นของ
ประชาชนและเป็นผังที่ได้รับการเห็นชอบจากคณะกรรมการผังเมืองแล้วและอยู่ระหว่างการดำาเนินการ
ตามขั้นตอนตามกฎหมายเพื่อประกาศกฎกระทรวง โดยทำาการวิเคราะห์การกำาหนดพื้นที่สีเขียวและ
สังเคราะห์ข้อกำาหนดพื้นที่สีเขียวในผังเมืองรวมจังหวัดที่ให้หรือห้ามการดำาเนินกิจกรรมที่อาจจะ
ก่อผลกระทบโดยเลือกมาบางกิจกรรมที่เป็นข้อขัดแย้งและก่อให้เกิดผลกระทบในหลายพื้นที่ เช่น
นิคมอุตสาหกรรมโรงงานถลุงเหล็ก โรงไฟฟ้า กิจการโรงกลั่นปิโตรเลียม กิจการฝังกลบขยะ เป็นต้น
ทั้งนี้ ในระหว่างการดำาเนินงานนี้ ผู้ศึกษาไม่อาจได้รับข้อมูลว่าการปรับปรุงผังเมืองรวมจังหวัด
มีการเปลี่ยนแปลงไปหรือไม่ ยกเว้นผังเมืองรวมจังหวัดที่มีการปรับปรุงและมีการรับฟังความเห็น ซึ่งยังคงเป็น
ผังเมืองฉบับร่างเช่นเดียวกัน ดังนั้น สาระของการกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินจึงอาจจะมีการเปลี่ยนแปลงไป
แต่การนำาร่างผังเมืองรวมจังหวัดซึ่งได้มีการดำาเนินการในช่วงเวลาเดียวกันมารวบรวม วิเคราะห์ และ
สังเคราะห์นี้ เพื่อทำาการเปรียบเทียบแนวทางการกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ประเภทเดียวกัน
แต่อยู่ในพื้นที่คนละจังหวัด มิได้มุ่งเพื่อการอ้างอิงในการพิจารณาอนุมัติอนุญาตแต่อย่างใด
129
