Page 157 - รายงานการติดตามการลงทุนโดยตรงของไทยในต่างประเทศ : ผลกระทบต่อชุมชน สิ่งแวดล้อม และการละเมิดสิทธิมนุษยชน
P. 157
สรุปภาพรวมปัญหาสิทธิมนุษยชนและผลกระทบต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม
จากโครงการในกรณีศึกษา
การลงทุนโดยตรงในต่างประเทศจากกรณีศึกษา 12 กรณี ได้สร้างผลที่
ตามมาทั้งด้านบวกและด้านลบ ในบทนี้จะได้ท�าการประมวลผลกระทบสิ่งแวดล้อม
และชุมชน, การละเมิดสิทธิมนุษยชน และรวมถึงการเยียวยาที่ไม่เป็นธรรม
ผลกระทบสิ่งแวดล้อมและชุมชน
ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและชุมชนที่เกิดขึ้น ประมวลได้เป็นกลุ่ม ๆ ดังนี้
ผลกระทบฯ ที่ระบุไว้ในเอกสารโครงการ ที่มีการเป ิ ดเผยอย่าง
เป็นทางการ เช่น รายงานการศึกษาความเป็นไปได้, รายงานผลกระทบด้าน
สังคมและสิ่งแวดล้อม ผลกระทบเหล่านี้จะถูกจ�ากัดไว้ด้วยขอบเขตการศึกษา อาทิ
การจ�ากัดขอบเขตการศึกษา ในรัศมีจากจุดที่ตั้งโครงการ ซึ่งส่งผลให้สิ่งแวดล้อม
และชุมชน ที่ภายนอกรัศมีของการศึกษาไม่ได้รับการกล่าวถึง และอาจส่งผลให้มี
การประเมินผลกระทบที่เกิดขึ้นต�่ากว่าความเป็นจริง เช่น
การศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมโครงการเขื่อนฮัตจี ปี 2550 (โดย
สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) มีข้อจ�ากัดในการเข้าถึงพื้นที่หัวงาน
และพื้นที่อ่างเก็บน�้าทั้งหมด การศึกษาจึงระบุได้เพียงมีหมู่บ้านในเขตหัวงานที่
ต้องถูกย้ายเพียง 6 หมู่บ้านเท่านั้น และไม่ครอบคลุมถึงการประเมินผลกระทบ
สิ่งแวดล้อมและชุมชนที่ตั้งอยู่ด้านท้ายน�้าไปจนถึงปากแม่น�้าสาละวิน ซึ่งมีระยะ
เพียง 120 กิโลเมตร รวมทั้งไม่มีผลกระทบในเขตประเทศไทย อย่างไรก็ตาม เมื่อมี
การศึกษาเพิ่มเติมในปี 2556 ตามค�าสั่งนายกรัฐมนตรี กฟผ. ได้จ้างสถาบันบริการ
วิชาการจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ให้ศึกษาผลกระทบเพิ่มเติมในเขตประเทศไทย
ผลการศึกษาระบุว่า ในสามหมู่บ้านของประเทศไทย คือหมู่บ้านสบเมย, หมู่บ้าน
แม่สามแลบ และหมู่บ้านท่าตาฝั่ง มีครัวเรือนที่มีความเสี่ยงระดับสูงจากเขื่อนฮัตจี
อยู่ 1 ครัวเรือน ครัวเรือนที่มีความเสี่ยงระดับปานกลาง 52 ครัวเรือน และครัวเรือนที่
มีความเสี่ยงระดับต�่าอยู่ 293 ครัวเรือน ผลการศึกษาเพิ่มเติมในปี 2556 นี้เป็นสิ่งที่
ยืนยันว่า ข้อมูลที่ปรากฏในรายงานการศึกษาต่าง ๆ นั้น มีเงื่อนไขที่ส�าคัญก�ากับไว้
คือ “ขอบเขตการศึกษา”
153
