Page 105 - รายงานการติดตามการลงทุนโดยตรงของไทยในต่างประเทศ : ผลกระทบต่อชุมชน สิ่งแวดล้อม และการละเมิดสิทธิมนุษยชน

กรณีศึกษาโครงการลงทุนโดยตรงของไทยในเมียนมา

ลักษณะโครงการ
เหมืองเฮงดา (Heinda Mine) เหมืองแร่ดีบุกขนาดใหญ่และมีอายุเก่าแก่
ที่สุด ตั้งอยู่ในเขตลุ่มน�้าตะนาวศรีตอนบน ในเมืองมยิตตา (Myitta) จังหวัดทวาย
แคว้นตะนาวศรี ทางภาคใต้ของประเทศเมียนมา โดยเหมืองแห่งนี้มีพื้นที่สัมปทาน

ประมาณ 5,000 ไร่ หรือราว 2.097 เอเคอร์ 139

สภาพชุมชนและสิ่งแวดล้อมโดยรอบที่ตั้งโครงการ
1. เหมืองเฮงดาตั้งอยู่ในพื้นที่ใกล้กับหมู่บ้านเมียวพิว ห่างเพียง 2
กิโลเมตรเท่านั้น โดยหมู่บ้านดังกล่าวมีล�าคลองที่ส�าคัญ ซึ่งมีชื่อเดียวกับหมู่บ้าน
คือ คลองเมียวพิว มีปลายทางคือแม่น�้าตะนาวศรีอันเป็นแม่น�้าสายหลักที่ใช้
ส�าหรับอุปโภคและบริโภคของชาวบ้านที่อยู่ในแคว้นตะนาวศรี โดยเฉพาะอย่าง

ยิ่งชาวทวาย อย่างไรก็ตาม คลองเมียวพิวไม่ได้ไหลผ่านหมู่บ้านเมียวพิวเท่านั้น
แต่ยังไหลผ่านอีกอย่างน้อย 30 หมู่บ้าน ก่อนที่จะไหลลงสู่แม่น�้าตะนาวศรีและ
ออกสู่ทะเลอันดามันในที่สุด
2. ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก เช่น ท�าสวน
ทุเรียน หมาก มะพร้าว มะม่วงหิมพานต์ และยางพารา ชาวงบ้านบางส่วนปลูกผัก
เพื่อขาย บางครัวเรือนร่อนหาแร่ตะกั่วในแม่น�้าตะนาวศรีเป็นอาชีพเสริม ชาวบ้านได้
ด�าเนินกิจกรรมเหล่านี้มาเป็นเวลาหลายปี โดยชาวบ้านประมาณ 40-50 คนซึ่งส่วน
ใหญ่เป็นผู้หญิง ประกอบอาชีพการหาแร่ในแม่น�้าซึ่งเป็นตะกอนที่ไหลมาจากเหมือง
เฮงดา และผู้ชายในหมู่บ้านจ�านวนมากไปประกอบอาชีพต่าง ๆ ที่ประเทศไทย

3. หมู่บ้านเมียวพิว ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่อยู่ใกล้เหมืองเฮงดามากที่สุดนั้น มี
ประชากรราว 500 คน มีจ�านวนครัวเรือนราว 100 ครัวเรือน ชาวบ้านที่นี่เป็นกลุ่ม
ชาติพันธุ์ทวายที่มีอัตลักษณ์ทางภาษาและวัฒนธรรมเป็นของตนเอง ซึ่งไม่ได้จัด
ให้ตนเองเป็นคนกลุ่มย่อยของชาวพม่าดังที่ทางการเมียนมาจัดกลุ่มไว้ 140

139 Karen news, Thai and Burma joint Mining Operation Dirties Village Water, เข้าถึงได้จาก
http://karennews.org/2011/09/thai-and-burma-joint-mining-operation-dirties-village-water.html/
140 ไทยพับบลิก้า, ศาลทวายไต่สวนคดีบริษัทเหมืองแร่ของไทย ก่อผลกระทบชาวพม่า นัดแรก 29 พ.ค. นี้,
เข้าถึงได้จาก http://thaipublica.org/2014/05/dawei-watch-1/
101