Page 224 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 224
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
ข้อมูลจากนาย ก. แกนนำาเครือข่ายอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมหนองแซง จังหวัดสระบุรี ซึ่งเคยทำาหนังสือ
เรียกร้องให้คณะกรรมการผังเมืองใช้อำานาจตามมาตรา 27 วรรคสอง เพื่อกำาหนดหลักเกณฑ์การใช้ประโยชน์
ที่ดินในพื้นที่ที่ถูกกำาหนดให้เป็นพื้นที่อนุรักษ์ชนบทและเกษตรกรรมตามกฎกระทรวงบังคับใช้ผังเมือง
รวมจังหวัดสระบุรี โดยห้ามไม่ให้โรงงานไฟฟ้าหนองแซงประกอบกิจการผลิตพลังงานไฟฟ้าเนื่องจาก
เป็นกิจกรรมที่ขัดต่อสาระสำาคัญของกฎกระทรวงให้ใช้บังคับผังเมืองรวมจังหวัดสระบุรี โดยยื่นหนังสือ
ต่อประธานคณะกรรมการผังเมือง อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง ผู้อำานวยการสำานักงานคณะกรรมการ
ผังเมือง เมื่อวันที่ 28 มกราคม 2556 พบว่าหน่วยงานที่เกี่ยวข้องไม่ได้มีการดำาเนินการใดๆ ตามข้อเรียกร้อง
ของเครือข่ายอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมหนองแซง จังหวัดสระบุรี แต่อย่างใด
จากข้อกฎหมายและข้อมูลที่กล่าวมา แสดงให้เห็นว่ากลไกตามที่ปรากฏในพระราชบัญญัติ
การผังเมือง พ.ศ. 2518 มาตรา 27 วรรคสอง ที่กำาหนดให้คณะกรรมการผังเมืองใช้อำานาจกำาหนดหลักเกณฑ์
วิธีการ และเงื่อนไขที่เจ้าของหรือผู้ครอบครองที่ดินจะต้องแก้ไขเปลี่ยนแปลง หรือระงับการใช้ประโยชน์
ที่ดิน ที่คณะกรรมการผังเมืองเห็นว่าเป็นการใช้ประโยชน์ที่ขัดต่อนโยบายของผังเมืองรวม ในสาระสำาคัญ
ที่เกี่ยวกับสุขลักษณะความปลอดภัยของประชาชนและสวัสดิภาพของสังคม ซึ่งถูกกำาหนดมาเพื่อทำาให้
กฎหมายผังเมืองบรรลุผลและคุ้มครองสิทธิของประชาชนและชุมชนได้นั้นเป็นกลไกที่ไม่เคยถูกนำาไป
ปฏิบัติ ซึ่งย่อมส่งผลให้กฎหมายผังเมืองไม่สามารถบรรลุผลที่ควรจะเป็นและไม่สามารถคุ้มครองสิทธิของ
ประชาชนและชุมชนได้
5.4 สิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชนในกรณีกฎกระทรวง
เกี่ยวกับผังเมืองรวมหมดอายุบังคับใช้
เนื่องจากตามพระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518 มาตรา 26 ได้กำาหนดให้การใช้บังคับผังเมืองรวม
กระทำาโดยกฎกระทรวง และให้ใช้บังคับได้ไม่เกิน 5 ปี
ภายใน 1 ปี ก่อนระยะเวลาการใช้บังคับกฎกระทรวงหมดอายุ ให้สำานักผังเมืองหรือเจ้าพนักงาน
ท้องถิ่น แล้วแต่กรณี สำารวจสภาพการณ์และสิ่งแวดล้อมในการใช้ผังเมืองรวมดังกล่าว ว่ามีการเปลี่ยนแปลง
ไปหรือไม่ ในกรณีที่เห็นว่าสภาพการณ์และสิ่งแวดล้อมมีการเปลี่ยนแปลงในสาระสำาคัญ ให้สำานักผังเมือง
หรือเจ้าพนักงานท้องถิ่นดำาเนินการแก้ไขปรับปรุงผังเมืองรวมเสียใหม่ให้เหมาะสมได้
ในกรณีไม่อาจแก้ไขผังเมืองรวมได้ทันภายในระยะเวลาที่กฎกระทรวงใช้บังคับให้สำานักผังเมืองหรือ
เจ้าพนักงานท้องถิ่น โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการผังเมือง ขยายระยะเวลาการใช้บังคับกฎกระทรวง
ได้อีกสองครั้ง ครั้งละไม่เกิน 1 ปี
จากข้อมูลการร้องเรียนกรณีการละเมิดสิทธิต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พบว่า
กระบวนการแก้ไขปรับปรุงผังเมืองรวมมีความล่าช้า ทำาให้มีการประกาศใช้กฎกระทรวงผังเมืองรวมฉบับใหม่
223
