Page 222 - เสียงจากประชาชน การต่อสู้เพื่อสิทธิในที่ดิน กรณีร้องเรียน 2545-2550. เล่ม 4 : "ที่ดินในเขตป่าและสิทธิชุมชนในการจัดการที่ดินและป่า"

คณะอนุกรรมการฯ ไดลงพื้นที่ และจัดประชุมรวมกับ ๑. รายงานการศึกษา กรณีสวนสมฝาง
จังหวัดเชียงใหมหลายครั้ง เห็นวากรณีความขัดแยง แมอาย ไชยปราการ : ปญหาและกระบวนการ

นี้เปนกรณีตัวอยางที่ชัดเจน ในการสะทอนปญหาที่ แกไขความขัดแยง มีเนื้อหาวาดวยวิถีชีวิตของลุมน้ำ
เกิดจากการพัฒนาในปจจุบันที่เนนการสงออกและ ฝางในอดีต ความเปนมาของการทำการเกษตรบนลุม
การพัฒนาภาคเกษตรขนาดใหญ และกอใหเกิด น้ำฝาง วิวัฒนาการและความเปลี่ยนแปลงบนลุมน้ำ
ความขัดแยงในชุมชนทองถิ่น โดยเฉพาะอยางยิ่ง ฝาง สถานการณการปลูกสมในประเทศไทย ผล

ภูมิปญญาทองถิ่นเรื่องเหมืองฝายสาธารณะ และ กระทบจากการขยายตัวของสวนสมในพื้นที่ลุมน้ำ
การจัดการปา ในขณะที่ภาครัฐยังไมมีกลไกที่มี ฝางตอชุมชน จนถึงกระบวนการแกไขปญหาที่ไดมี
ประสิทธิภาพในการแกไขปญหา จึงกลายเปนภาระ การแตงตั้งคณะกรรมการแกไขปญหจากการ
หนาที่ของชุมชนและวัดที่ตองดำเนินการศึกษาขอมูล ประกอบกิจการสวนสมในพื้นที่อำเภอฝาง แมอาย

รองเรียน และติดตามการแกไขปญหาทามกลางแรง และไชยปราการ องคประกอบคณะทำงาน และผล
กดดันอยางหนัก คณะอนุกรรมการฯ จึงเห็นควรให การดำเนินการของคณะทำงานทั้ง ๖ ชุด

จัดทำโครงการศึกษา โดยหัวหนาคณะศึกษาคือ ๒. บทวิเคราะห ผลกระทบจากการปลูกสม
นางพรพิไล เลิศวิชา อนุกรรมการดานที่ดินและน้ำ ในเขตอำเภอฝาง แมอาย และ ไชยปราการ

และจัดพิมพเผยแพร* โดยวิเคราะหผลกระทบจากการขยายพื้นที่
จากการศึกษา คณะศึกษาเห็นวา การขยาย
ตัวของสวนสมในอำเภอฝางเปนปญหาใหญที่ชัดเจน ปลูกสวนสม ที่เกิดขึ้นในดานตางๆ ทั้งในลุมน้ำฝาง
และขยายไปถึงพื้นที่อำเภอใกลเคียงในดานตางๆ ดังนี้
ขึ้นในป พ.ศ.๒๕๔๖ แตการทำการศึกษามีขอจำกัด • ปญหาการใชที่ดิน และการบุกรุกพื้นที่ปา

ที่ไมอาจศึกษาในพื้นที่ทั้งหมด อยางไรก็ตาม มีกลุม สงวน และปาสาธารณะ
ในชุมชนที่ศึกษาขอมูลหลายกลุม รวมทั้งกลุม • ปญหาตอระบบลุมน้ำ เสนทางน้ำ และระบบ
อนุรักษลุมน้ำฝาง ๓ อำเภอ และกลุมสถาบันชุมชน เหมืองฝาย
เกษตรกรรมยั่งยืน ซึ่งเกาะติดสถานการณ และเปน • ปญหาการใชน้ำเพื่อบริโภค

คนในชุมชนซึ่งเปนเจาของปญหาเอง จึงเปนแหลง • ปาไผ ทรัพยากรที่ถูกทำลาย
ขอมูลสำคัญในการศึกษา อยางไรก็ตามผูศึกษาเห็น • ปญหาการใชสารเคมีและผลกระทบของการ
วารายงานการศึกษานี้ ยังเปนรายงานเบื้องตนเทานั้น ใชสารเคมีตอชุมชน
ยังควรศึกษาใหรอบดานยิ่งขึ้น เพื่อเปนบทเรียนใน • รายงานกลุมโรคที่พบผูปวยมากที่สุดใน ๓

การวางนโยบายและจัดการปญหาความขัดแยง อำเภอ
ระหวางวิถีการทำเกษตรกรรมของชาวไร ชาวนา • รายงานผลการเจาะเลือดเพื่อหาสารเคมี
กับการเติบโตของธุรกิจเกษตรกรรม กำจัดศัตรูพืช
• ปญหากลิ่น : วาดวยวิวาทะเรื่องสุขภาพที่

รายงานการศึกษา แบงเปน ๒ สวน คือ
อาจกลายเปนชนวนระเบิด

* พรพิไล เลิศวิชา และคณะ. รายงานการศึกษากรณีสวนสม ฝาง แมอาย ไชยปราการ สำนักงานคณะกรรมการ
สิทธิมนุษยชนแหงชาติ, พฤษภาคม ๒๕๔๘

เสียงจากประชาชน
“ที่ดินในเขตปาและสิทธิชุมชนในการจัดการที่ดินและปา” 221