Page 189 - องค์ความรู้และแนวทางการตรวจสอบสิทธิชุมชนและสิทธิในที่ดิน
P. 189
ตัวอย่างที่ 2 แนวทางการตรวจสอบ กรณีการเวนคืนที่ดิน หรือการน าที่ดินของรัฐที่ประชาชนครอบครองท าประโยชน์มาด าเนินการกิจการสาธารณูปโภค
หรือโครงการ หรือกิจการของรัฐ
ประเด็นแสวงหาข้อเท็จจริง แหล่งที่มา วิธีการได้มา
1. การแสวงหาข้อเท็จจริงจากผู้ร้อง - ผู้ร้องและหรือชุมชน - ลงพื้นที่สอบถาม
- ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน ประวัติการครอบครองที่ดินและการท าประโยชน์ในที่ดิน - เชิญประชุมในพื้นที่
สิทธิในที่ดินแยกเป็น 2 กลุ่ม คือ - แสวงหาหลักฐานจากพยาน
กลุ่มที่ 1 บุคคลที่มีเอกสารสิทธิที่ดิน ได้แก่ น.ส. 3 น.ส. 3 ก โฉนดที่ดินที่ได้รับก่อนบังคับใช้ บุคคล พยานวัตถุ พยานเอกสาร
ประมวลกฎหมายที่ดิน และโฉนดที่ดิน การมีเอกสารเหล่านี้ ผู้ร้องมีสิทธิที่จะตกลงซื้อขายที่ดิน และ จากเครือข่ายญาติพี่น้อง
ได้เงินค่าทดแทนของที่ดินที่ต้องเวนคืน และสิ่งปลูกสร้าง และผลผลิตในการท าประโยชน์บนที่ดิน เครือข่ายของชุมชน
ตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2530 (และแก้ไขเพิ่มเติม)
กลุ่มที่ 2 บุคคลที่ไม่มีเอกสารสิทธิที่ดินตามที่กล่าวมาข้างต้น หลักฐานการครอบครองท าประโยชน์
ในที่ดินก่อนประกาศเขตที่ดินของรัฐ ได้แก่ การใช้ประโยชน์ที่ดินตามวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์
ชนเผ่าพื้นเมือง หลักฐานการเสียภาษีบ ารุงท้องที่ต่อมาเป็นภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่เก็บค่าภาษี
โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น หลักฐานการตั้งหมู่บ้าน วัด โรงเรียน ต้นไม้ พยานบุคคล
พยานเอกสารอื่นใด กลุ่มนี้จะได้ค่าทดแทนในการรื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง และผลผลิตจากการท าประโยชน์
ตามหลักเกณฑ์การจ่ายค่าทดแทนตามกฎหมาย แต่ไม่ได้ค่าเวนคืนที่ดิน เนื่องจากไม่ได้เป็นเจ้าของ
กรรมสิทธิ์ที่ดิน
- ผู้ร้องได้รับรู้ข้อมูลข่าวสารของรัฐในการเวนคืนที่ดินหรือไม่ อย่างไร
- การด าเนินการของหน่วยงานของรัฐที่ผ่านมา มีข้อติดขัด ปัญหาอุปสรรคและมีการแก้ไขปัญหา
อย่างไร
- ผู้ร้องมีส่วนร่วมในการด าเนินการของหน่วยงานของรัฐอย่างไร
156
