Page 33 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2566

1.1 การเข้าถึงกระบัวนการยุติิธิรรมิ

1
พิ.ร.บี. ว่าด้้วยการปรับีเป็นัพิินััย พิ.ศ. 2565 นัอกจำากนัี� ครมิ. มิีมิติิเมิื�อวันัที� 5 กรกฎาคมิ 2566
มิีผลใชื่้บีังคับีเมิื�อวันัที� 22 มิิถุนัายนั 2566 ซ่�งเป็นั เห็นัสืมิควรให้ยกเลิกการกักขังแทนัค่าปรับี เพิื�อมิิให้
การปรับีเปลี�ยนัโทษทางอาญาในักฎหมิาย 204 ฉบีับี ผ่้มิีปัญหาทางเศรษฐกิจำติ้องถ่กจำำากัด้เสืรีภัาพิ

ติามิบีัญชื่ีแนับีท้าย รวมิถึงข้อบีัญญัติิท้องถิ�นัและ โด้ยไมิ่จำำาเป็นั อีกทั�งเป็นัการลด้ภัาระในัด้้านังบีประมิาณ์
กฎหมิายเฉพิาะอื�นัที�กำาหนัด้ให้เปลี�ยนัความิผิด้อาญา ที�ติ้องด้่แลผ่้ติ้องกักขังแทนัค่าปรับี โด้ยให้ทำางานั
ที�มิีโทษปรับีสืถานัเด้ียวให้เป็นัมิาติรการทางพิินััย บีริการสืังคมิหร่อทำางานัสืาธิารณ์ประโยชื่นั์แทนัค่าปรับี
เพิื�อกำาหนัด้ค่าปรับีให้เหมิาะสืมิกับีสืภัาพิความิผิด้ สืำาหรับีประชื่าชื่นัที�เป็นัผ่้เสืียหายหร่อจำำาเลย
และฐานัะทางเศรษฐกิจำ กรณ์ีผ่้ที�มิีฐานัะยากจำนัไมิ่มิีเงินั ในัคด้ีอาญามิีสืิทธิิได้้รับีค่าทด้แทนัและเงินัเยียวยา

ชื่ำาระค่าปรับีอาจำขอทำางานับีริการสืังคมิหร่อทำางานั ติามิ พิ.ร.บี. ค่าติอบีแทนัผ่้เสืียหาย และค่าทด้แทนั
สืาธิารณ์ประโยชื่นั์แทนัการชื่ำาระค่าปรับีโด้ยไมิ่มิีการกักขัง และค่าใชื่้จำ่ายแก่จำำาเลยในัคด้ีอาญา พิ.ศ. 2544
แทนัค่าปรับีและบีันัทึกประวัติิอาชื่ญากร เพิื�อเป็นักลไก โด้ยในัปีงบีประมิาณ์ พิ.ศ. 2566 มิีผ่้เสืียหายและจำำาเลย 02

สืร้างความิเป็นัธิรรมิและขจำัด้ความิเหลื�อมิลำ�าทางสืังคมิ ยื�นัคำาขอ 13,674 ราย อนัุมิัติิจำ่ายเงินั 9,432 ราย
รวมิถึงกระบีวนัการพิิจำารณ์าคด้ีพิินััยในัชื่ั�นัศาล (ผ่้เสืียหาย 9,373 ราย และจำำาเลย 59 ราย) เป็นัเงินั
สืามิารถด้ำาเนัินัการผ่านัทางระบีบีบีริการออนัไลนั์ 488,196,390.71 บีาท เพิิ�มิข่�นัจำากปีที�ผ่านัมิาร้อยละ
ศาลยุติิธิรรมิ และเพิิ�มิความิสืะด้วกให้แก่ประชื่าชื่นั 23.81 2
ในัการชื่ำาระค่าปรับีเป็นัพิินััยผ่านัระบีบีอิเล็กทรอนัิกสื์

9,432 ผู้ได้ร้บการอนุมู้ติ การประเมิินสถานการณ์์ด้้านสิทธิิพลเมิืองและสิทธิิทางการเมิือง
ปีี 2566
13,674
ผู้ย่�นคำำาขั้อ
7,618
ปีี 2565
11,946
7,494
ปีี 2564
11,171
8,681
ปีี 2563
10,767
8,316
ปีี 2562
12,997
0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 12,000 14,000 16,000

ภาพท่� 2.1: จำำานำวนำผู้้�ยุื�นำขอคัวามิช่วยุเหล่อทางการุเงินำในำคัด้่อาญาและผู้ลการุพิจำารุณ์าติามิ พ.รุ.บ. คั่าติอบแทนำผู้้�เสียุหายุ และคั่าทด้แทนำและคั่าใช�จำ่ายุ
แก่จำำาเลยุในำคัด้่อาญา พ.ศ. 2544 ในำปีงบปรุะมิาณ์ พ.ศ. 2562 - 2566
ท่�มิา: กรุมิคัุ�มิคัรุองสิทธิิและเสรุีภาพ

1 เป็นักฎหมิายกลางในัการปรับีเป็นัพิินััย โด้ยเปลี�ยนัความิผิด้อาญาที�มิีโทษปรับีสืถานัเด้ียวและความิผิด้ที�มิีโทษปรับีทางปกครอง
ที�บีังคับีใชื่้อย่่ในัปัจำจำุบีันัเป็นัความิผิด้ทางพิินััย ซ่�งหลักเกณ์ฑ์์ในัการกำาหนัด้ค่าปรับีพิินััยติ้องพิิจำารณ์าให้เหมิาะสืมิกับีข้อเท็จำจำริง ด้ังนัี� 1) ระด้ับี
ความิรุนัแรงของผลกระทบีที�เกิด้กับีชืุ่มิชื่นัหร่อสืังคมิ และพิฤติิการณ์์อื�นัที�เกี�ยวกับีสืภัาพิความิผิด้ 2) ความิร่้สืึกผิด้ชื่อบี อายุ ประวัติิ ความิประพิฤติิ
การศึกษา อาชื่ีพิ การกระทำาความิผิด้ และสืิ�งที�เกี�ยวกับีผ่้กระทำาความิผิด้ 3) ผลประโยชื่นั์ที�ผ่้กระทำาความิผิด้หร่อบีุคคลอื�นัที�ได้้รับีจำากการกระทำา
ความิผิด้ และ 4) สืถานัะทางเศรษฐกิจำของผ่้กระทำาความิผิด้.
2 จำาก สรุุปการุช่่วยเหลืือทางการุเงินแก่ผู้้�เสียหายแลืะจำำาเลืยในคดีีอาญา ข้�อมู้ลื ณ วันที� 1 พฤศจำิกายน 2566, โด้ย สืำานัักงานัชื่่วยเหลือ
ทางการเงินัแก่ผ่้เสืียหายในัคด้ีอาญา กรมิคุ้มิครองสืิทธิิและเสืรีภัาพิ, 23 พิฤศจำิกายนั 2566. สืืบีค้นัจำาก https://ww2-api.rlpd.go.th/File/Document
content/ef54967d-3911-4856-f160-08dbea390f19/20231121041854.pdf
31