Page 94 - รายงานโครงการศึกษา เรื่อง การจัดทำตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
P. 94
93
รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง
การจัดทำาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน
๔.๑.๑ ความเป็นมาของการพัฒนาตัวชี้วัดในระบบสหประชาชาติ
ในช่วงทศวรรษ ที่ ๑๙๙๐ คณะกรรมการประจำาสนธิสัญญาได้ตระหนักว่าข้อมูลที่รัฐต่างๆ
รายงานขาดความเชื่อมโยงกับสาระแห่งสิทธิ และไม่ได้เป็นข้อมูลที่เพียงพอที่จะใช้ประเมินพันธกรณี
ของรัฐในการดำาเนินงานด้านสิทธิมนุษยชนได้ ดังนั้น จึงได้ร้องขอให้สำานักงานข้าหลวงใหญ่
สิทธิมนุษยชนได้จัดประชุมเรื่องการใช้ข้อมูลสถิติเพื่อใช้ในงานสิทธิมนุษยชน และจัดประชุมระหว่าง
กรรมการประจำาสนธิสัญญาเพื่อหาแนวทางในการจัดทำาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนขึ้น คณะกรรมการ
ประจำาสนธิสัญญาและผู้เชี่ยวชาญด้านข้อมูลสถิติได้มีการประชุมอย่างต่อเนื่อง และได้มีการพัฒนา
ตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนบางด้านที่เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา
ต่อมาในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ (ค.ศ. ๒๐๑๒) สำานักงานข้าหลวงใหญ่ฯ ได้พิมพ์
หนังสือ ชื่อ Human Rights Indicators : A Guide to Measurement and Implementation
เพื่อเป็นคู่มือให้กับประเทศต่างๆ ในการจัดทำาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนขึ้น ๒๐๙
๔.๑.๒ กระบวนการในการพัฒนาตัวชี้วัด
ในคู่มือการจัดทำาตัวชี้วัด Human Rights Indicators : A Guide to Measurement and
Implementation สำานักงานข้าหลวงใหญ่ฯ ได้สรุปขั้นตอนที่สำาคัญประการแรกในการดำาเนินการ
พัฒนาตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนไว้ว่า ควรจะต้องพิจารณาว่า ตัวชี้วัดที่จะพัฒนาขึ้นนั้นมีวัตถุประสงค์อย่างไร
เช่น เพื่อประเมินการปฏิบัติตามพันธกรณี หรือการประเมินผลการดำาเนินงาน หรือเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
ที่วางไว้ (benchmark)
สำาหรับตัวชี้วัดที่พัฒนาขึ้นเพื่อประเมินการปฏิบัติตามพันธกรณีระหว่างประเทศนั้นควรมี
ขั้นตอนที่จะต้องคำานึงถึง ดังนี้
• วัตถุประสงค์ของตัวชี้วัด
• พันธกรณี และสาระแห่งสิทธิ (characteristic features, obligation and international
normative framework) มีอย่างไร
• กลไกระหว่างประเทศกลไกใดที่พิจารณาหรือประเมิน
• จะใช้ข้อมูลประเภทใด หรือลักษณะตัวชี้วัดเช่นใด เช่น ตัวชี้วัดเชิงปริมาณ หรือตัวชี้วัด
เชิงคุณภาพ ข้อมูลที่จะใช้จะเป็นข้อมูลเชิงประจักษ์ หรือข้อมูลเชิงวินิจฉัย
ขั้นตอนสำาคัญขั้นตอนหนึ่งในการพัฒนาตัวชี้วัด คือ กำาหนดสาระแห่งสิทธิ เพื่อให้เนื้อหา
ของสิทธิแต่ละด้านที่ก่อโดยพันธกรณีระหว่างประเทศ เพื่อให้ครอบคลุมมิติต่างๆ ของสิทธิมนุษยชน
ให้รอบด้านที่สุด ซึ่งสำานักงานข้าหลวงใหญ่ฯ ได้ให้คำาแนะนำาในการกำาหนดสาระแห่งสิทธิไว้
ดังแผนภูมิต่อไปนี้
๒๐๙ แม้ว่าคู่มือนี้จะตีพิมพ์หลังจากโครงการศึกษานี้ได้ด�าเนินการไปแล้วเกือบหนึ่งปี แต่อย่างไรก็ตาม คณะผู้ศึกษาได้ใช้ประโยชน์จากรายงาน
่
การประชุม และกระบวนการในการพัฒนาตัวชี้วัดที่ส�านักงานข้าหลวงใหญ่แห่งสหประชาชาติเผยแพร่อย่างสม�าเสมอ รวมทั้งรายงานการ
ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการที่ทางส�านักงานข้าหลวงใหญ่ฯ ได้จัดท�าขึ้น
