Page 456 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกษตรกรมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ตามสภาพของท้องที่นั้นๆ สอดคล้องกับ

ความต้องการของเกษตรกร

การได้มาซึ่งที่ดินที่นํามาสู่การปฏิรูปที่ดิน

การนําที่ดินมาดําเนินการปฏิรูปที่ดิน ตามพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม
พ.ศ. 2518 แบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่

1. ที่ดินของรัฐ ได้แก่
่
่
1.1. ปาสงวนแห่งชาติ เป็นที่ดินเสื่อมโทรมอยู่ในปาสงวนแห่งชาติไม่สามารถฟื้นฟูให้กลับสู่
่
สภาพปาไม้ได้เหมือนเดิม และที่ดินมีสภาพความเหมาะสมกับการเกษตร เมื่อ
่
คณะรัฐมนตรีมีมติให้ดําเนินการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมในที่ดินเขตปาสงวนแห่งชาติ
ส่วนใดแล้ว เมื่อ ส.ป.ก. จะนําที่ดินแปลงใดในส่วนนั้นไปดําเนินการปฏิรูปที่ดินเพื่อ
เกษตรกรรม ให้ออกพระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปที่ดิน ซึ่งมีผลเป็นการเพิกถอน
่
่
ปาสงวนแห่งชาติในที่ดินแปลงนั้น โดยไม่ต้องเพิกถอนตามกฎหมายปาสงวนแห่งชาติอีก
และให้ ส.ป.ก. มีอํานาจนําที่ดินนั้นมาใช้ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมได้โดยไม่ต้อง
่
ดําเนินการเพิกถอนตามกฎหมายปาสงวนแห่งชาติ
่
1.2. ปาจําแนกตามมติคณะรัฐมนตรี เป็นที่ดินที่คณะกรรมการพัฒนาที่ดินได้จําแนกการใช้
ประโยชน์ในพื้นที่และการนําเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณา เมื่อคณะรัฐมนตรีมีมติจําแนก
่
พื้นที่ส่วนใดออกจากปาไม้ถาวรเพื่อจัดสรรให้ราษฎรแล้วในกรณีที่เป็นพื้นที่ขนาด
ค่อนข้างใหญ่มีความเหมาะสมต่อการเกษตรและยังไม่มีเอกสารสิทธิในที่ดิน
คณะกรรมการจัดที่ดินแห่งชาติพิจารณาให้ ส.ป.ก. รับมาดําเนินการ
1.3. ที่สาธารณะประโยชน์ อันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสําหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน แต่

พลเมืองเลิกใช้ประโยชน์ในที่ดินนั้น หรือได้เปลี่ยนสภาพจากการเป็นที่ดินสําหรับ
พลเมืองใช้ร่วมกัน หรือพลเมืองยังใช้ประโยชน์ในที่ดินนั้นอยู่ หรือยังไม่เปลี่ยนสภาพจาก
การเป็นที่ดินสําหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน เมื่อได้จัดที่ดินแปลงอื่นให้พลเมืองใช้ร่วมกันแทน

สํานักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะดําเนินการเมื่อสภาตําบลหรือองค์การบริหาร
ส่วนตําบลยืนยันสภาพข้อเท็จจริงในการเลิกใช้ผลประโยชน์ร่วมกันของพลเมือง และ
เห็นสมควรให้นํามาดําเนินการปฏิรูปที่ดินโดยผ่านความเห็นชอบจากอําเภอและจังหวัด

ตามขั้นตอน โดยคณะกรรมการประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้ว ให้พระราชกฤษฎีกา
กําหนดเขตปฏิรูปที่ดินนั้นมีผลเป็นการถอนสภาพการเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน
สําหรับที่ดินดังกล่าวโดยมิต้องดําเนินการถอนสภาพตามประมวลกฎหมายที่ดิน และให้

ส.ป.ก. มีอํานาจนําที่ดินนั้นมาใช้ในการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมได้
1.4. ที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสําหรับใช้เพื่อประโยชน์ของแผ่นดินโดยเฉพาะ

หรือที่ดินที่ได้สงวนหรือหวงห้ามไว้ตามความต้องการของทางราชการ หรือที่ราชพัสดุ

8‐21