Page 8 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2560

ค�าน�า

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) จัดตั้งขึ้นครั้งแรกตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช ๒๕๔๐ โดยมีสถานะเป็นองค์กรอื่นตามรัฐธรรมนูญ ท�าหน้าที่ส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน
ในประเทศไทย ซึ่งเป็นไปตามหลักการปารีส (Paris Principles) ใน ๕ ส่วนส�าคัญ คือ (๑) การคุ้มครอง

สิทธิมนุษยชน (protection function) และการท�างานกึ่งตุลาการ (quasi-judicial function) (๒) การให้
ค�าปรึกษาด้านสิทธิมนุษยชน (advisory function) (๓) การเฝ้าระวังสถานการณ์สิทธิมนุษยชน (monitoring
function) (๔) การส่งเสริมสิทธิมนุษยชน (promotional function) และ (๕) การท�างานร่วมกับผู้มีส่วนได้
ส่วนเสีย และองค์กรอื่น ๆ ทั้งภายในและต่างประเทศ (relationship with stakeholders and other bodies)

ทั้งนี้ หลังจากที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ประกาศใช้บังคับเมื่อ
วันที่ ๖ เมษายน ๒๕๖๐ กสม. มีสถานะเป็นองค์กรอิสระ โดยมีหน้าที่และอ�านาจตามที่บัญญัติไว้ในหมวด
๑๒ ส่วนที่ ๖ มาตรา ๒๔๗ พร้อมกับพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการ

สิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐ ซึ่งมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันที่ ๑๓ ธันวาคม ๒๕๖๐ โดยหนึ่งในภารกิจส�าคัญ
ของ กสม. คือ การจัดท�ารายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทยแบบสรุป
ซึ่งประกอบด้วย ปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน โดยควรด�าเนินการ
ให้แล้วเสร็จภายในเก้าสิบวันนับแต่วันสิ้นปีปฏิทิน เพื่อน�าเสนอต่อรัฐสภา และคณะรัฐมนตรี และเผยแพร่ต่อประชาชน
พร้อมกับก�าหนดให้ กสม. จัดให้มีแผนการด�าเนินการจัดท�ารายงานดังกล่าว เพื่อให้การปฏิบัติหน้าที่เป็นไป

โดยไม่ชักช้า และแล้วเสร็จตามระยะเวลาที่ก�าหนดไว้ ในขณะที่รัฐธรรมนูญฉบับนี้ ยังก�าหนดให้คณะรัฐมนตรี
ต้องด�าเนินการปรับปรุงแก้ไขตามความเหมาะสมโดยเร็วภายหลังจากที่ได้รับทราบรายงานดังกล่าว และ
ในกรณีใดที่มิอาจด�าเนินการได้หรือต้องใช้เวลาในการด�าเนินการให้แจ้งเหตุผลให้ กสม. ทราบโดยไม่ชักช้า

ในการปฏิบัติงานตามหน้าที่และอ�านาจตามบทบัญญัติดังกล่าว คณะท�างานพัฒนาระบบการติดตาม
และประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนได้ประมวลสถานการณ์จากที่ปรากฏในสื่อมวลชน ข้อมูล
การด�าเนินงานที่ได้รับจากหน่วยราชการต่าง ๆ การจัดเวทีเพื่อรับฟังความเห็นจากประชาชนที่ได้รับผลกระทบ
ด้านสิทธิมนุษยชนในพื้นที่ต่าง ๆ ตลอดจนงานศึกษาวิจัยที่ กสม. ร่วมด�าเนินการกับภาคส่วนต่าง ๆ พร้อมกับ

พิจารณาเรื่องร้องเรียนและการด�าเนินงานของคณะอนุกรรมการชุดต่าง ๆ ภายใต้ กสม. โดยน�าข้อมูลข้างต้น
มาวิเคราะห์ความสอดคล้องกับสนธิสัญญาหลักด้านสิทธิมนุษยชนที่ประเทศไทยเป็นภาคีจ�านวน ๗ ฉบับและ
สิทธิเสรีภาพที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ได้รับรองไว้ ตลอดจนพันธกรณีระหว่าง

ประเทศด้านสิทธิมนุษยชนอื่น ๆ ทั้งนี้ ในการพิจารณาข้อเสนอแนะเพื่อแก้ไขปัญหานั้น ได้น�าบทบัญญัติของ
รัฐธรรมนูญในหมวดต่าง ๆ มาพิจารณาประกอบ อาทิ หมวดแนวนโยบายแห่งรัฐ และหมวดหน้าที่ของรัฐ
ตลอดจนรายงาน แนวทาง หรือความเห็นในการปฏิรูปประเทศของสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศและ
คณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านต่าง ๆ โดยรายงานฉบับนี้น�าเสนอทั้งความก้าวหน้าและถดถอยของสถานการณ์
พร้อมกับปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะที่เกี่ยวข้อง จ�าแนกเป็น ๕ ส่วน ๑๘ ประเด็น คือ (๑) สิทธิและ

คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ | 7