Page 240 - รายงานผลการศึกษาวิจัย ฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยเพื่อการปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า
P. 240
3. ถนน ทางเดิน นั้น มีความเป็นมาอย่างไรกล่าวคือ เจ้าของที่ดินอุทิศให้โดยตรงหรือโดยปริยาย
หรืออย่างใด ทางเส้นนี้เริ่มจากที่ใดถึงที่ใด ใช้กันอย่างไร เป็นทางซึ่งสาธารณชนใช้หรือใช้เฉพาะ
เจ้าของที่ดินในละแวกนั้น
4. ที่ชายตลิ่งนั้น ตามปกตินั้นนํ้าท่วมถึงหรือไม่ เพียงใด ท่วมถึงทุกปีหรือไม่ เป็นระยะเวลา
นานเท่าใด ประชาชนได้ใช้ประโยชน์ร่วมกันหรือไม่อย่างไร หรือมีผู้ใดใช้ประโยชน์หรือไม่
5. ต้องสืบและแสดงรายละเอียดแห่งข้อเท็จจริง พฤติการณ์และความเสียหายจากการกระทํา
ที่ปรากฏขึ้นจริงโดยไม่ต้องใส่ความคิดเห็นหรือคําวินิจฉัยของผู้สืบสวนหรือผู้บันทึกการสืบสวน
แต่อย่างใด
ต้องสืบให้ชัดถึงเจตนาที่มาของการกระทํา ต้องมีการกระทําที่มาจากความตั้งใจโดยรู้สํานึกใน
่
การกระทําที่วิญญูชนพึงเข้าใจได้ว่าเป็นการทําลายหรือฝาฝืนข้อห้าม กับทั้งเครื่องมือเครื่องหรือวัสดุ
อุปกรณ์ที่ใช้ในการกระทําผิดต้องเป็นสิ่งที่ใช้ด้วยวัตถุประสงค์แห่งการทําลาย
6. สภาพพื้นที่ต้องสืบให้ทราบถึงขอบแดน เขตห้ามกระทํา เงื่อนไขหรือเงื่อนเวลาใดที่อาจทํา
ให้เกิดการผ่อนผันผ่อนปรนยกประโยชน์แห่งการกระทําที่อาจจะถือเป็นความผิดในภายหน้า รวมถึง
การกระทําให้ทราบถึงเขตแดน และการรับรู้ดังกล่าว
7. จัดทําแผนที่สังเขป แสดงเขตที่ดินหรือทางสาธารณประโยชน์ที่ดินข้างเคียงและส่วนที่มี
ผู้บุกรุกเพื่อประกอบการพิจารณาด้วย
ั
8. สืบจากผู้สูงอายุ คนในชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิมและผู้ปกครองท้องที่ทั้งในอดีตและปจจุบัน
ที่เคยรู้เห็นหรือใช้ประโยชน์ พร้อมสืบถึงประเพณีและวิถีปฏิบัติของคนในชุมชนท้องถิ่นดั้งเดิม
ในที่หรือทางสาธารณ ประโยชน์มาก่อนเป็นหลัก
9. ในกรณีที่มีผู้เกี่ยวข้องประสงค์จะนําพยานหลักฐานอื่นมาเพิ่มเติม หรือประสงค์จะให้ผู้มี
อํานาจหน้าที่ในการสืบสวนทําการสืบสวนพยานบุคคลใดหรือรวบรวมพยานหลักฐานอื่นใด ให้ผู้มี
อํานาจหน้าที่ในการสืบสวนพิจารณาดําเนินการตามความจําเป็นและสมควร โดยให้ความเป็นธรรม
่
แก่คู่กรณีทุกฝาย เป็นต้น
ข้อเท็จจริง เป็นพื้นฐานสําคัญในการปฏิบัติงาน การแสวงหาข้อเท็จจริงตามขั้นตอนการ
ออกหนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงตามกฎกระทรวงฉบับที่ 26 ออกตามความพระราชบัญญัติให้ใช้
ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 เทียบวิธีการแสวงหาสืบค้นข้อเท็จจริงตามระเบียบ
กระทรวงมหาดไทยว่าด้วยการสอบสวนเกี่ยวกับการบุกรุกที่หรือทางสาธารณประโยชน์ พ.ศ. 2539
พบการแสวงหาข้อเท็จจริงตามขั้นตอนการออกหนังสือสําคัญสําหรับที่หลวงยังไม่รัดกุม รอบคอบ
รอบด้าน และครอบคลุมเพียงพอแก่การวินิจฉัยในความเป็นที่สาธารณประโยชน์ พบข้อเท็จจริงที่ทาง
ราชการสืบค้นและนําไปปฏิบัติราชการประกอบด้วยข้อเท็จจริงหลายชุดในหนึ่งพื้นที่ ข้อเท็จจริงที่ยังมี
ข้อถกเถียง ยังไม่เป็นที่ยุติ ข้อเท็จจริงที่ขัดแย้ง ไม่สอดคล้องกับความเป็นจริงหรือสําคัญผิดใน
ข้อเท็จจริง เช่น ประชาชนยังใช้ประโยชน์ร่วมกันในที่สาธารณประโยชน์แต่ข้อเท็จจริงที่ทางราชการสืบค้น
คือ ประชาชนเลิกใช้ประโยชน์ร่วมกัน ทั้งข้อเท็จจริงที่ขัดแย้งกับพยานหลักฐาน เช่น แนวเขตธรรมชาติ
เอกสารทะเบียนที่สาธารณประโยชน์ เอกสารสิทธิ พยานบุคคลในท้องที่ บางกรณี มีพยานหลักฐาน
6‐31
