Page 133 - แด่ศักดิ์ศรีเสมอกันทุกชั้นชน : วรรณกรรมกับสิทธิมนุษยชนศึกษา
P. 133
132 แดศักดิ์ศรีเสมอกันทุกชั้นชน
ได้ว่า การผลิตซ้ําวาทกรรมนี้ได้เกิดขึ้นมาก่อนหน้า การที่มาร์กไม่มีปากเสียงและยอมรับสภาพบทบาทของ
ตัวเองอย่างง่ายดาย อาจจะเป็นเพราะว่าเขายอมรับว่าตัวเองสมควรที่จะถูกกระทําเช่นนั้น การลุกขึ้นมาท้า
ทายอํานาจของเทอร์รีจึงเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้สําหรับมาร์ก เพราะเขาเคยชินกับการแสดงบทบาทดังกล่าว
จนทําให้รู้สึกว่า การท้าทาย หรือการลุกขึ้นสู้กับวาทกรรมดังกล่าวเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็น
รูปการณ์เดียวกับที่บัทเลอร์ได้อธิบายไว้ว่า การแสดงที่เกิดขึ้นบนเวที เป็นการแสดงที่แท้จริงแล้วเกิดขึ้นก่อนที่
เราจะเห็นบทเวที เป็นบทที่ถูกเขียนไว้ให้นักแสดงได้แสดง มีการซักซ้อมหลายครั้ง จนกระทั่งเมื่อมาถึงบนเวที
ทําให้ผู้ชมรู้สึกได้ว่าการแสดงคือความเป็นจริง คือเหตุการณ์จริงที่เกิดขึ้น และสมจริงจนกระทั่งเราไม่มีข้อ
สงสัยแม้แต่น้อย
หลังจากนี้เราจะเห็นตัวละครทั้งสองสวมบทบาทที่ต่างกันออกไป ขณะที่มาร์กสวมบทบาทผู้หญิงผิวขาว
เทอร์รีกลับไปสวมบทบาทผู้หญิงผิวดํา และในช่วงสุดท้ายของการแสดงทั้งสองคนสวมบทบาทชายหญิงชาว
อเมริกันเชื้อสายเอเชียทั้งคู่ จะเห็นได้ว่า หวังได้จัดวางให้นักแสดง “สวมบทบาท” เป็นผู้มีชาติพันธุ์ต่างกัน
เช่นเดียวกับการที่นักแสดงถูกกําหนดให้แสดงเป็นตัวละครต่างๆในละครเวที โดยบทบาทที่ได้รับนั้นอาจจะไม่
เกี่ยวข้องกับชีวิตและชาติพันธุ์ทางชีววิทยาของตัวเองแม้แต่น้อย ตัวละครที่ขึ้นไปแสดงบทเวทีนั้นเพียงแต่
“สวมบทบาท” เท่านั้น แนวคิดนี้สามารถขยายความออกไปอีกได้ว่า ความพยายามที่จะสร้างภาพตายตัว
ให้แก่กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ นั้น เป็นสิ่งที่แทบจะไม่สามารถเป็นไปได้เลย เนื่องจากการสวมบทบาทในแต่ละครั้ง
นั้นมีความไม่คงที่ สามารถสลับสับเปลี่ยนได้ หากเรามองว่าความเป็นชาติพันธุ์เป็นการแสดง หรือเป็นการ
สวมบทบาท ชาติพันธุ์ย่อมไม่สามารถถูกนํามาใช้เป็นเครื่องมือในการสร้างอัตลักษณ์ได้อีกต่อไป
อย่างไรก็ตามการยอมรับสภาพของมาร์กนั้นขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของตัวเขาเองว่าจะยอมรับเล่น
บทบาทที่เทอร์รีกําหนดให้หรือไม่ การตัดสินใจของมาร์กเป็นการตัดสินใจเฉพาะตัว เป็นความสมยอม การ
แสดงบทบาทสมมติบนเวทีของตัวละครนั้นเหมือนกับการแสดง “role-play” การที่มาร์กยอมรับที่จะเล่นบท
ชายชาวจีนตามคําสั่งของเทอร์รีเป็นความสมัครใจ และความสมัครใจที่จะ “สวมบทบาท” เป็นคนชาติพันธุ์
ต่างๆ นี้เองทําให้มาร์กสามารถที่จะหลุดพ้นจากการถูกสร้างภาพตายตัวได้ การที่เทอร์รีบอกกับมาร์กว่าเขา
ต้องสวมบทบาทเป็นชายชาวจีน เท่ากับเทอร์รีได้ปลดปล่อยมาร์กให้หลุดจากพันธนาการของชาติพันธุ์เชิง
ชีววิทยา เพราะเทอร์รีกําลังบอกมาร์กโดยอ้อมว่าเขาไม่ใช่ชายชาวจีนโดยกําเนิดแต่ความเป็นจีนของเขาเป็น
เพียงการให้ความหมาย การสวมบทบาท หรือการประกอบสร้างทางสังคมเท่านั้น
ในช่วงถัดไปจะเห็นได้ว่ามาร์กรับบทเป็นผู้หญิงผิวขาว ในขณะที่เทอร์รีสวมบทบาทเป็นผู้หญิงผิวดํา
